- Kategorie
-
Znaczniki
altany BDO Biomasa CSR edukacja GOZ inwestycje ITPOK konferencje konkurencja konkurs koronawirus logistyka odzysku mbp medyczne NFOŚiGW odory opakowania Organizacje branżowe paliwa z odpadów Prawo ochrony środowiska recykling RIPOK ROP samorządy segregacja selektywna zbiórka składowiska smog spalanie Targi technologie transport webinar wod-kan wodociągi zamówienia publiczne ZSEiE
Szanowni Państwo,
serdecznie zapraszamy na 9. już edycję konferencji Selektywna zbiórka, segregacja i recykling odpadów, która odbędzie się w dniach 24-26 stycznia 2018 r. w Łodzi
Rok 2018 rozpoczniemy od najistotniejszych tematów w branży czyli: segregacji i recyklingu.
Co nas czeka w nadchodzących latach w gospodarce odpadami? Czy konieczne są ciągłe zmiany prawne? Czy jesteśmy w stanie wywiązać się z Unijnych zobowiązań? Na te pytanie odpowiedzą prelegenci sesji inauguracyjnej pn. System gospodarki odpadami w Polsce- aktualna sytuacja na rynku.
Nie zabraknie też tematyki, która od dawna wzbudza wiele dyskusji – czyli selektywna zbiórka bioodpadów. W ramach sesji poświęconej tej tematyce zostaną zaprezentowane między innymi: szanse i wyzwania jakie stoją przed zbiórką odpadów biodegradowalnych, europejskie doświadczenia w selektywnej zbiórce bioodpadów jak i nasze polskie efekty wdrażania pilotażowego systemu zbiórki odpadów biodegradowalnych.
W trakcie konferencji poruszymy również temat dotyczący gospodarki obiegu zamkniętego. Zastanowimy się jakie są wizje rozwoju GOZ w Polsce i w Europie. Poznamy doświadczenia gmin, które już stosują idee gospodarkę obiegu zamkniętego jak i te, które dopiero system ten będą wdrażać. Ważny aspekt tej sesji to przedstawienie modeli biznesowych, które można zastosować w GOZ.
W kolejnej sesji odpowiemy sobie na pytanie, czy recykling może się opłacać? Specjaliści z tej branży zaprezentują analizy kosztów gospodarki odpadami, jak i zwrócą uwagę na optymalizację kosztów w RIPOK-u. Nie zabraknie też ważnego tematu dotyczącego popiołu w odpadach. Dowiemy się jakie między innymi są efekty pilotażowego programu zbiórki popiołów w jednej z gmin oraz jakie uszkodzenia i idące za tym straty powodują popioły w instalacjach. Przedstawiciel Straży Miejskiej opowie nam o efektach przeprowadzanych kontroli palenisk domowych.
Trzydniową konferencję zakończymy wyjazdem studyjnym
Szanowni Państwo,
już po raz 8. w Chorzowie/Katowicach odbędzie się konferencja Paliwa z odpadów. W sercu Górnego Śląska spotkamy się w dniach 13 – 15 marca 2018 r. W trakcie tegorocznej konferencji poruszymy tematy spalania paliw alternatywnych nie tylko w cementowniach – omówimy także możliwości zasilania ciepłowni paliwem RDF. Przedstawimy perspektywy rozwoju rynku paliw z odpadów.
W trzecim dniu konferencji zwiedzimy Zakład Odzysku i Unieszkodliwiania Odpadów w Katowicach, posiadający najnowocześniejszą w Polsce linię do produkcji RDF oraz Browar w Tychach.
Więcej informacji na temat wydarzenia udzieli koordynator konferencji, Joanna Jarosz
+48 784 036 988. Informacje dostępne są również na stronie internetowej www.abrys.pl.
W Europie prognozowany jest wzrost wskaźnika utylizacji ubocznych produktów spalania, które wytwarzają przede wszystkim ciepłownie, elektrownie, elektrociepłownie, spalarnie odpadów komunalnych, przemysł z mocami wytwórczymi. Rzeczony trend wynika z dynamicznego rozwoju nowych technologii, głównie związanych z zagospodarowaniem popiołu lotnego i gipsu syntetycznego. W celu przyspieszenia rozwoju przedsiębiorstw trudniących się zagospodarowaniem UPS-ów, Komisja Europejska zaproponowała kardynalną zmianę liniowego modelu gospodarki na gospodarkę o obiegu zamkniętym (ang. circular economy).
Czym są UPS-y?
Uboczne produkty spalania to substancje mineralne powstałe ze spalania paliw stałych – wyrobów węglowych, biomasy, odpadów komunalnych i paliw alternatywnych jak np. RDF czy SRF. Do UPS-ów zaliczamy m.in. popioły, żużle, mieszanki popiołowo-żużlowe, gips, mikrosfery, stałe odpady z wapniowych metod odsiarczania gazów odlotowych oraz produkty odsiarczania spalin.
W Polsce wytwarzamy rocznie ponad 140 mln ton odpadów, z czego 93% stanowią odpady inne niż komunalne. Całkowita masa odpadów już nagromadzonych na składowiskach zakładów i obiektach ich unieszkodliwiania (hałdach, stawach osadowych) w ciągu ostatniej dekady utrzymuje się na poziomie 1,7 mld Mg. Pokaźną cześć odpadów przemysłowych stanowią uboczne produkty spalania. Zgodnie ze strategią „Europa 2020″ na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju należy zwiększać oszczędność zasobów gospodarki, a narzędziem umożliwiającym realizowanie ambitnych planów jest gospodarka w obiegu zamkniętym. W Polsce znane i stosowane są technologie umożliwiające zawrócenie strumienia materiałów do obiegu gospodarczego, których dobrymi przykładami mogą być:
- stosowanie popiołów lotnych jako dodatku do betonu (zgodnie z normą PN-EN 450)
- wykorzystanie gipsu syntetycznego (pozostałość po procesie odsiarczania spalin) w przemyśle budowlanym
- użycie materiałów antropogenicznych w budownictwie drogowym
- wypełnianie wyrobisk górniczych
Rozwój rynku dla ubocznych produktów spalania potrzebuje przyjaznej legislacji, która w zdecydowany sposób promowałaby wykorzystanie UPS-ów przed kruszywami naturalnymi.
- Czy obowiązujące prawo nadąża za rozwojem nowych technologii?
- Jakie są największe bariery dla optymalizacji wprowadzania większej ilości mineralnych materiałów odpadowych na rynek krajowy?
- Które zmiany regulacji, definicji i norm mogą w najbliższej przyszłości poprawić bieżący stan branży UPS?
Wśród najważniejszych zagadnień:
- Obowiązujące regulacje, definicje i normy dla ubocznych produktów spalania
- Rekomendowane sposoby zarządzania pozostałościami z procesu produkcyjnego
- Pożądane praktyki w zakresie magazynowania, dostaw, odbiorów oraz przetwarzania UPS-ów
- Realizowanie obowiązków ekologicznych
- Metodologia badań i ocena jakości popiołów, żużli, pyłów, odpadów z odsiarczania etc.
- Ilościowa i jakościowa perspektywa wykorzystania poszczególnych UPS-ów przez przemysł
- Problematyka zagospodarowania UPS i związanych z tym inwestycji
Do udziału w Seminarium zapraszamy przedstawicieli energetyki i ciepłownictwa oraz przemysłu budowlanego, drogowego, kolejowego, cementowego, ceramicznego, kruszywowego, gipsowego, chemicznego, wapienniczego, hutniczego, odlewniczego, komunalnego, górniczego i rekultywacyjnego, a także wszystkie podmioty współpracujące ze wspomnianymi branżami w zakresie zagospodarowania ubocznych produktów spalania.
Szczegóły: http://cbepolska.pl/pl/iv-edycja-seminarium-zagospodarowanie-ups.html
Jubileuszowa edycja konferencji będzie niepowtarzalną okazją by usłyszeć o zmianach i rozwoju, które dokonały się na przestrzeni ostatnich 10 lat w gospodarce odpadami. Celem konferencji jest zapoznanie uczestników ze zmianami w przepisach dotyczących gospodarowania odpadami. Pokazane zostaną przykłady państw europejskich w kontekście nowych przepisów unijnych dla GOZ oraz zebrane doświadczenia praktyków z wprowadzania GOZ w Europie i w Polsce. Ponadto podczas wydarzenia omówione zostaną zagrożenia i wyzwania jakie stoją na drodze do wdrażania systemu zbiórki i przetwarzania bioodpadów Dodatkowo odwołamy się do problemów z opakowaniami z różnych materiałów oraz problemy z ich recyklingiem.
Stowarzyszenie Forum Recyklingu Samochodów informuje, że w dniu 2 kwietnia 2019 r. w hotelu Airport Hotel Okęcie w Warszawie odbędzie się Spotkanie Informacyjno-Szkoleniowe dla przedsiębiorców prowadzących stacje demontażu pojazdów, oraz gospodarujących innymi odpadami. Po szkoleniu odbędzie się również Walne Zgromadzenie FORS.
– Karta zgłoszenia na szkolenie
Zgłoszenia na załączonej Karcie zgłoszenia należy wysłać mailowo na adres: sekretariat@fors.pl
najpóźniej do dnia 27 marca 2019 r. Z uwagi na ograniczoną liczbę miejsc, o udziale w Spotkaniu decyduje kolejność zgłoszeń, przy czym pierwszeństwo przysługuje członkom Stowarzyszenia FORS.
Ze względów organizacyjnych prosimy osoby zdecydowane o jak najszybsze dokonanie zgłoszeń.
Sekretariat FORS
Baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO) to system informatyczny, utworzony na podstawie przepisów ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t.j. DzU z 2019 r. poz. 701 z późn. zm) art. 79 ust. 1. Data uruchomienia była wielokrotnie przesuwana. Integralną jej częścią BDO jest rejestr podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami.
Został on uruchomiony 24 stycznia 2018 r. i jest to pierwszy element BDO. Z kolei od 1 stycznia 2020 r. zostaną uruchomione kolejne moduły systemu tj. ewidencji i sprawozdawczości. Umożliwią one uzyskanie aktualnej informacji na temat ilości odbieranych, zbieranych i transportowanych odpadów oraz miejsca ich przekazania i przetwarzania. Operacje będą realizowane na bieżąco. Polska tworzy całkowicie od podstaw własny system BDO. Ten unikatowy na skalę światową projekt, jest realizowany przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy w ścisłej współpracy z Ministerstwem Środowiska.
Korzyści ze szkolenia
– Dowiesz się w jaki sposób należy prowadzić elektroniczną ewidencję odpadów w systemie BDO
– Poznasz jak prawidłowo korzystać z modułu ewidencji odpadów, modułu rejestracyjnego i modułu sprawozdawczego
– Pokażemy jak wypełniać karty przekazania i ewidencji odpadów (prezentacja wszystkich kart)
– Nauczymy jak korzystać z nowego narzędzia aby uniknąć błędów
– Poznasz korzyści z wprowadzenia systemu BDO
– Uzyskasz unikalną wiedzę z zakresu systemu BDO
Szkolenie poprowadzi Kamil Domański specjalista ds. gospodarki odpadami. Zostanie ono zrealizowane z wykorzystaniem wersji pilotażowej systemu BDO.
Adresaci szkolenia:
– Przedsiębiorcy zobowiązani do prowadzenia ilościowej i jakościowej ewidencji odpadów zgodnie z katalogiem odpadów
– Specjaliści ds. ochrony środowiska
– Przedstawiciele firm prywatnych zajmujących się zagospodarowaniem odpadów
– Reprezentanci przedsiębiorstw funkcjonujących w gospodarce wodno-ściekowej
– Przedstawiciele samorządów
Zapisz się już dziś – uzyskaj wiedzę jak pracować w systemie BDO – ZAPISZ SIĘ NA SZKOLENIE
PROGRAM SZKOLENIA
– informacje ogólne, podstawa prawna (ustawa o odpadach z 14 grudnia 2012 r. t.j. DzU 2019 poz. 701 z późn. zm.) i obowiązki z tym związane
– omówienie głównych modułów systemu- moduł ewidencji odpadów – moduł rejestracyjny – moduł sprawozdawczy
– korzyści z wprowadzenia systemu BDO
9.00-10.00 rejestracja na szkolenie, poczęstunek
11.00-11.30 Przerwa kawowa
– karta przekazania odpadów
– karta przekazania odpadów komunalnych
– karta ewidencji odpadów
– karta ewidencji komunalnych osadów ściekowych
– karta ewidencji zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego
– karta ewidencji pojazdów wycofanych z eksploatacji
– karta ewidencji odpadów niebezpiecznych
14.30-15.30 Lunch
10.00 – 10.45 Najważniejsze informacje o systemie BDO
11.30 – 14.00 Prezentacja modułu ewidencji odpadów na przykładzie kart (w trakcie 10 min. przerwa)
14.00 – 14.30 Pytania, dyskusja
10.45 – 11.00 Pytania, dyskusja
Koszt udziału w szkoleniu 590 zł netto + VAT 725,70 PLN brutto
Barbara Krawczyk
redakcja “Przegląd Komunalny”
tel. +48 539 549 453, e-mail.: b.krawczyk@abrys.pl
Szanowni Państwo,
Jakie są realia współspalania odpadów w energetyce? Czy są szanse na zagospodarowanie frakcji kalorycznej w lokalnych elektrociepłowniach? Jakie są bariery wykorzystania energii z odpadów w ciepłownictwie?
Na te i wiele innych pytań będzie można uzyskać odpowiedź podczas 16. edycji Konferencji Termiczne przekształcanie odpadów – nowe perspektywy dla lokalnych instalacji WtE w Polsce, pod Patronatem Honorowym Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie. Wydarzenie na które już dziś Państwa zapraszamy odbędzie się w dniach 26 – 28 listopada 2019 roku w Hotelu Novotel Katowice Centrum (al. Roździeńskiego 16, 40-202 Katowice).
W trakcie konferencji zostaną poruszone najważniejsze tematy związane z branżą energii z odpadów: m.in. uwarunkowania budowy i funkcjonowania instalacji, proces termicznego przekształcania odpadów i jego miejsce w gospodarce obiegu zamkniętego. Dyskusji zostaną poddane także tematy nurtujące aktualnie branżę, takie jak możliwość finansowania instalacji „Waste to Energy” ze środków krajowych, sytuację obecnych i przyszłych instalacji w świetle ostatniej nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, czy kogenerację.
W trakcie tej edycji wydarzenia szczególna uwagę chcemy zwrócić na możliwości współspalania odpadów w krajowej, lokalnej energetyce. W programie przewidziane są wystąpienia przedstawicieli samorządów i przedsiębiorstw energetyki cieplnej z miast, które planują budowę lokalnej instalacji do termicznego przekształcania odpadów – będzie to m.in. Zamość, Stalowa Wola czy Radom.
Konferencja organizowana jest w ramach cyklu związanego z gospodarką odpadami i jest jednym z głównych krajowych forów wymiany doświadczeń dotyczących branży ochrony środowiska, które na stałe wpisało się w kalendarz imprez branżowych. Spotkanie to od lat gromadzi od 150 do 300 osób aktywnie działających w branży WtE.
Program wydarzenia można śledzić pod linkiem: https://tiny.pl/tplc7
Link do rejestracji online na konferencję: https://termiczneprzeksztalcanieodpadow.konfeo.com/pl/groups
Strona wydarzenia: https://termiczne.abrys.pl/
Zapraszamy również do wydarzenia Facebook: https://www.facebook.com/events/497622764423457/?active_tab=about
W razie jakichkolwiek pytań, zapraszamy do kontaktu bezpośrednio z koordynatorem wydarzenia:
Mateusz Dziurlikowski
T: +48 784 036 990
e-mail: m.dziurlikowski@abrys.pl
11. Międzynarodowa Konferencja „Selektywna zbiórka, segregacja i recykling odpadów”, odbędzie się w 4-6 lutego 2020 r. w Bielsko-Białej. Nadchodzący rok 2020 to wdrażanie kolejnego etapu zmian na rynku gospodarki odpadami komunalnymi. Jest to wymuszone ostatnimi nowelizacjami przepisów, dostosowaniem się do rosnących wymogów europejskich, zmaganiem się samorządu i przedsiębiorców z trudnościami z zagospodarowaniem czy dalszym zbytem sporej części frakcji odzyskanych odpadów, lawinowo rosnącymi kosztami. Dyskusja nad oczekiwanym przez wszystkich zwiększonym udziałem przemysłu w zbiórce i przygotowaniu do recyklingu odpadów (ROP) wchodzi w kolejną, oby decydującą, fazę dyskusji. Poszukiwane są sprawdzone pomysły na rosnące obowiązki gmin i firm m.in. w zakresie osiągania poziomów recyklingu wynikające z nowelizacji ustawy czystościowej.
Ważnym elementem konferencji będzie dyskusja pomiędzy recyklerami a zbierającymi odpady o rynku surowców odzyskanych. Nasze spotkanie zapowiada się jako ciekawie forum wymiany doświadczeń praktyków wdrażających efektywne i innowacyjne systemy selektywnej zbiórki, sprawdzone modele współpracy z mieszkańcami i gminami.
Podczas konferencji ponad 20 prelekcji, 4 sesje tematyczne, najlepsi eksperci, nowoczesny panel dyskusyjny, dodatkowo specjalne atrakcje oraz wyjazd techniczny.
Podczas konferencji będziemy mieli okazję do wymiany doświadczeń praktyków gospodarki odpadami. Będą to przedstawiciele administracji samorządowej głównie gminnej, przedsiębiorcy odbierający i zagospodarowujący odpady w tym recyklerzy, eksperci w tym przedstawiciele świata nauki. Zapraszamy wszystkich, którzy zajmują się nowoczesnymi systemami gospodarki odpadami komunalnymi.
Wiodącymi tematami na sesjach będą:
- Zmiany prawne i ich konsekwencje dla rynku
- Praktyczne wdrożenia w zakresie selektywnej zbiórki
- Rozszerzona odpowiedzialność producenta
- Aspekty ekonomiczne selektywnej zbiórki i recyklingu odpadów
- Rynek surowców odzyskanych
1 stycznia 2020 r. został uruchomiony moduł elektronicznej ewidencji w systemie BDO. Już wcześniej przedsiębiorcy branży gospodarki odpadami musieli liczyć się z sankcjami za niedotrzymanie licznych obowiązków prawnych. Istotny jest tu zakres odpowiedzialny zarządzających, w tym także wynikający z delegowania zadań podwładnym.
Organy kontrolne posiadają liczne narzędzia pozwalające na nakładanie sankcji. Jak współpracować z kontrolerami, o co szczególnie zadbać, by pomagać w walce z szarą strefą i uniknąć niepotrzebnych zagrożeń dla funkcjonowania przedsiębiorstwa?
Zarządzający przedsiębiorstwami samorządowymi i prywatnymi świadczącymi usługi z zakresu gospodarowania odpadami, gospodarki wodno-ściekowej, a także wszystkich wytwórców odpadów i przedsiębiorców zobligowanych do prowadzenia ich ewidencji, pytają też:
jak zapewnić bezpieczeństwo danych zawartych systemie BDO oraz w jakie narzędzia wyposażyć swoich pracowników odpowiedzialnych za prowadzenie ewidencji, jak działać w przypadku awarii? I w końcu, kiedy i jak korzystać z outsourcingu w zakresie BDO?
Więcej: https://bdo.abrys.pl/
Szkolenie, które możesz obejrzeć, niezależnie od sytuacji.
Bez bezpośredniego kontaktu z prowadzącym lub innymi uczestnikami szkolenia.
Podane dokładnie w tej samej formie, jak podczas warsztatów stacjonarnych.
– Ponad cztery godziny wiedzy
– Możliwość zadania pytań w czasie rzeczywistym
– Szkolenie dostosowane do aktualnych potrzeb (praca w trybie home office)
– Brak kosztów przejazdu
– Wygoda i bezpieczeństwo
Więcej: https://bdo.abrys.pl/
Udział bezpłatny
Spotkanie na platformie Zoom
Organizatorzy:
ENERIS Surowce, Izba Architektów RP, Urząd Miasta Strzegom, Urząd Miasta Katowice, Targi Kielce
Szacuje się, że jest ich ponad pół miliona na terenie całego kraju. Choć mają odgrywać ważną rolę w ogólnopolskim systemie gospodarowania odpadami, w większości nie spełniają nawet podstawowych funkcji. Mowa o altanach na odpady. Powstaje pierwsza w kraju norma, która ma pomóc administratorom i zarządzającym osiedlami, architektom i samorządom we właściwym przygotowaniu miejsca składowania odpadów. W czasie spotkania przedstawione zostaną zarówno dobre przykłady systemowego podejścia do altan na odpady w przestrzeni małych i dużych miasta, jak i konkretne wskazówki, na co zwrócić uwagę projektując nową altanę czy remontując dotychczas istniejące.
Wprowadzenie | 10 min | Magdalena Sułek-Domańska Dyrektor ds. komunikacji ENERIS Surowce |
Altankowy zawrót głowy w Strzegomiu | 15 min | Wiesław Witkowski Zastępca Burmistrza miasta Strzegom |
Altany w dużym mieście: wyzwanie przyjęte! | 15 min | Grzegorz Mazurkiewicz, Naczelnik Wydziału Kształtowania Środowiska UM Katowice |
Norma na altany na odpady | 15 min | Wojciech Gwizdak, Izba Architektów Rzeczpospolitej Polskiej |
Podsumowanie | 5 min | Magdalena Sułek-Domańska Dyrektor ds. komunikacji ENERIS Surowce |
Do udziału w spotkaniu zapraszamy przedstawicieli:
- samorządów,
- sektora komunalnego,
- zarządzających nieruchomościami,
- branżę budowlaną,
- developerów.
Zapraszamy do rejestracji już dziś. Link do udziału w konferencji otrzymacie Państwo w dniu poprzedzającym wydarzenie.
BDO – podsumowanie ewidencji i sprawozdawczości w gospodarce odpadami za 2021 r.
SZKOLENIE ON-LINE
środa, 26 stycznia 2022 r.
w godzinach 9.00 – 13.00
Wszystko o funkcjonowaniu Bazy Danych Odpadowych
Praktyczna nauka obsługi platformy BDO
Jak działa ewidencja i jak zrobić sprawozdawczość?
Wdrażane i planowane zmiany w BDO oraz gospodarce odpadami
Przekazywanie odpadów z wykorzystaniem platformy BDO
Statusy Kart Przekazania Odpadów
Przemieszczenia między miejscami prowadzenia działalności
Rozwiązywanie najczęściej pojawiających się problemów
Najnowsze szkolenie adresujemy do wszystkich osób korzystających na co dzień z Bazy Danych Odpadowych.
Prowadząca szkolenie:
Izabela Wołosiak, Green Concept
8:00 – 09:00 – Rejestracja Uczestników
09:00 – Rozpoczęcie szkolenia
Zmiany w zakresie ewidencji i sprawozdawczości odpadowej
Przepisy dotyczące awarii BDO
Inne zmiany w przepisach odpadowych
Kierunki zmian w przepisach odpadowych – BDO-VAT, DPR, kwalifikacja odpadów komunalnych
Praca na platformie BDO
Dostęp do BDO
Wymagania infrastrukturalne BDO
Role użytkowników
Gospodarowanie odpadami w praktyce a wsparcie ze strony BDO
Przekazywanie odpadów z wykorzystaniem platformy BDO
Statusy Kart Przekazania Odpadów
Przemieszczenia między miejscami prowadzenia działalności
Rozwiązywanie najczęściej pojawiających się problemów
Ewidencja odpadów z wykorzystaniem platformy BDO
Zmiany w ewidencji odpadowej na platformie BDO
Współpraca z podmiotami zwolnionymi z ewidencji
Rozwiązywanie najczęściej pojawiających się problemów
Przepisy regulujące zasady sporządzania sprawozdań rocznych
Terminy składania sprawozdań za 2021 r.
Uprawnienia do składania sprawozdań za pośrednictwem BDO
Sposób wypełniania sprawozdań rocznych w BDO
Nowe obowiązki przedsiębiorstw gospodarki odpadami
Podmioty zwolnione z ewidencji – jak się zabezpieczyć?
Ewidencja odpadów za pośrednictwem BDO – aspekty praktyczne
Ewidencja – jak dbać o bezpieczeństwo danych?
Obowiązki przedsiębiorcy
Odpowiedzialność zarządzających
13:00 – Zakończenie szkolenia
* Organizatorzy zastrzegają sobie prawo do zmian w programie.