Na zlecenie Konfederacji Lewiatan firma Deloitte Advisory sp. z o.o. sp.k. przygotowała raport pt. „Szacunek kosztu netto selektywnej zbiórki, transportu i zagospodarowania selektywnie zbieranych odpadów opakowaniowych pochodzących z gospodarstw domowych”. Jest to do tej pory jedyne opracowanie w Polsce w tym zakresie, oparte o model kalkulacyjny uwzgledniający wielokierunkowe założenia: makroekonomiczne, rynkowe, strategiczne, techniczne, operacyjne, podatkowe i finansowe.
ZAGROŻENIE, KTÓREGO MOŻNA UNIKNĄĆ
W kontekście opracowywanej przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska ustawy mającej na celu wdrożenie Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP), bezpośrednią przyczyną powstania Raportu była potrzeba wygenerowania merytorycznej bazy do dyskusji nad właściwym dla Polski modelem Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta. W szczególności konieczne było wskazanie, że rozważany przez Ministerstwo model parapodatkowy, z centralnym poborem i arbitralną dystrybucją opłat, nie tylko nie pozwoli osiągnąć rosnących celów recyklingu, a jednocześnie spowoduje wysokie koszty systemu zaburzając warunki do optymalnych innowacji w tym obszarze w całym łańcuchu dostaw. Jeśli system centralnie zarządzany zostanie wdrożony, Rząd powinien rozpocząć rozmowy z KE w celu negocjacji niższych wymaganych poziomów recyklingu, co jednak nie uchroni Polski od płacenia wysokiego podatku należnego do budżetu UE naliczanego od niezrecyklowanego plastiku.
CO PROPONUJEMY
Producenci, w pełni popierając koncepcję ROP UE, co do umiejscowienia poboru opłat za gospodarowanie odpadami opakowaniowymi, w ramach cen opakowanych produktów wprowadzanych na rynek, powinni oprócz odpowiedzialności finansowej, ponosić (współ) odpowiedzialność organizacyjną za system gospodarowania odpadami opakowaniowymi. Brak mechanizmu dynamicznego sprzężenia zwrotnego pomiędzy stawkami opłat ROP, podażą/popytem i jakością recyklatu, surowców oraz półproduktów, a także efektywnością zbiórki selektywnej i sortowania uniemożliwi realizację celów recyklingu UE przez Polskę. Doprowadzi to jednocześnie do obciążenia wysokimi kosztami systemu, jak i kar z tym związanych, wszystkich jego uczestników. Na zasadność tego zagrożenia wskazują wyniki działających od ponad dwóch dekad modeli ROP w krajach UE, jak i analiza wrażliwości niniejszego Raportu, potwierdzająca, że największy wpływ na koszt zbiórki, transportu i zagospodarowania odpadów opakowaniowych ma ilość i jakość odpadów zbieranych selektywnie.
UNIKATOWA WARTOŚĆ RAPORTU
Wyniki przeprowadzanych analiz ilościowych poprzedzone sekcją dotyczącą faktów i mitów związanych z ROP powinny naszym zdaniem stanowić bazę do dalszych szczegółowych analiz i uzgodnień międzysektorowych, co może wspomóc zrozumienie kluczowych mechanizmów w zakresie działania dobrze funkcjonującego systemu ROP.
Metodyka przyjętych badań, transparentne dane, możliwość zastosowania wyników do całości kraju, wielość podmiotów uczestniczących w opracowaniu (będących zarówno producentami opakowań, wprowadzającymi produkty w opakowaniach na rynek, odbierającymi i zagospodarowującymi odpady, poddającymi opakowania procesom recyklingu oraz przedstawicielami organizacji odzysku opakowań) świadczą o potencjale raportu, jako narzędzia do dalszych prac. Podmioty te również uczestniczą w powołanej przez Konfederację Lewiatan w kwietniu 2020 r. Grupie ds. ROP, której członkowie reprezentują ponad 30 firm, spotykają się, co tydzień i dyskutują o efektywnym dla wszystkich interesariuszy systemie ROP w Polsce. Podczas ponad rocznej pracy grupy, odbyło się 40 spotkań i blisko 100 godzin dyskusji w gronie przedstawicieli poszczególnych etapów gospodarki odpadami i uczestników rynku.
Wyrażamy gotowość przedstawienia zawartych w nim wyników i wniosków bezpośrednio na dedykowanym spotkaniu. Pragniemy również dotrzeć z wynikami raportu do wszystkich interesariuszy rynku, aby wspólnie podjąć szeroką debatę i efektywne, oparte o fakty działania w zakresie ROP.
